Psychologische perspectieven / Wetenschappelijk onderzoek

Wetenschap van Gedrag.

Binnen de boeiende wereld van de psychologie, zijn er zes verschillende perspectieven die ons helpen de menselijke geest en gedrag te begrijpen.

Het biologisch perspectief duikt in de fysiologie van de hersenen en ons zenuwstelsel om te begrijpen hoe deze ons gedrag beïnvloeden. Het richt zich op:

Zenuwstelsel
Hormoonstelsel(Endocriene stelsel)
Gentica(Genotype)
Fysieke kenmerken(Fenotype)

Het cognitieve perspectief richt zich op hoe onze gedachten, aandacht, en geheugen onze acties en reacties sturen. Verder richt het zich op

Gedachten, leren, geheugen en perceptie.
De rol van emotie en motivie in gedachte en perceptie

Het biologisch perspectief duikt in de fysiologie van de hersenen en ons zenuwstelsel om te begrijpen hoe deze ons gedrag beïnvloeden.

Omgeving en gedrag
Stimuli en responsen(S-R)

Het perspectief van de gehele persoon benadrukt dat het begrijpen van een individu vereist dat we kijken naar alle aspecten van hun leven en persoonlijkheid.

Onbwesute motivatie en psychise stoornissen
Geestelijke gezondheid en potentieel
temprament en persoonskenmerken

Het ontwikkelingsperspectief onderzoekt hoe mensen veranderen en groeien gedurende hun hele leven, van geboorte tot ouderdom.

Verandering
Genetica en omgeving

Het sociocultureel perspectief legt de nadruk op de invloed van cultuur, sociale normen en interacties op ons gedrag en welzijn.

Sociale inloeden op cognitie en gedrag
culturele verschillen

Als je wetenschappelijk de menselijke geest wilt onderzoeken, is het van vitaal belang om te begrijpen dat bias (vooroordelen) een aandachtspunt is.

Bias kan in verschillende vormen voorkomen, zoals emotionele bias, waarbij oordelen gebaseerd zijn op gevoelens in plaats van rationele observaties. Een ander belangrijk aspect om te overwegen is bevestigingsbias, waarbij je neigt naar informatie die je hypothese bevestigt en mogelijk tegenstrijdige gegevens negeert. Het is als een psychologische detective die op zoek gaat naar waarheidsgetrouwe antwoorden, zonder afgeleid te worden door persoonlijke voorkeuren.

Wetenschappelijk onderzoek

De wetenschappelijke methode is een systematische benadering van onderzoek die verschillende methoden omvat, waaronder experimenten, surveys, correlatie, en gevalsstudies. Binnen een experiment worden de onafhankelijke variabele en de afhankelijke variabele gemanipuleerd en gemeten om causale verbanden te identificeren. Surveys betrekken het verzamelen van gegevens uit een representatieve steekproef van een populatie. Correlatie duidt op statistische verbanden, maar niet noodzakelijk op oorzakelijkheid. Gevalsstudies bieden diepgaande inzichten in specifieke gevallen. Het gebruik van kwalitatief en kwantitatief onderzoek stelt onderzoekers in staat om zowel diepgaande interpretaties van niet-numerieke gegevens als statistische analyses van numerieke gegevens uit te voeren. Een operationele definitie is cruciaal om abstracte concepten meetbaar te maken, en in sommige gevallen wordt een placebo gebruikt om schijnbehandelingen te identificeren. Deze begrippen vormen gezamenlijk de bouwstenen voor betrouwbaar wetenschappelijk onderzoek.

De wetenschappelijke cyclus

De wetenschappelijke methode doorloopt een cyclisch proces, beginnend met een scherpe vraagstelling. Dit leidt tot het vormen van een hypothese, waarbij onderzoekers verwachtingen opstellen. In de fase van hypothese testen worden experimenten uitgevoerd om de hypothese te evalueren. Tijdens observeren en constateren worden systematisch gegevens verzameld. De resultaten vormen de basis voor conclusies en verklaringen, gevolgd door een discussie van implicaties en toekomstig onderzoek. Dit cyclische proces bevordert een iteratieve verbetering van wetenschappelijke kennis.

Betrouwbaarheid van een bron

Op Facebook en andere sociale media wordt vaak beweerd dat psychologie, zoals bijvoorbeeld NLP (Neurolinguïstisch Programmeren), effectief is. Echter, de Canadian Agency for Drugs and Technology (2014) vond geen klinisch bewijs voor de effectiviteit van NLP in de behandeling van PTSS, GAD of depressie. Het vermijden van pseudopsychologie vereist kritisch denken over de volgende punten:

Herkomst: Beoordeel de betrouwbaarheid en geloofwaardigheid van de bron.
Ondersteuning door andere studies: Zoek naar onafhankelijke studies die vergelijkbare resultaten ondersteunen.
Methodologie: Analyseer de gebruikte onderzoeksmethoden om de geldigheid te beoordelen.
Replicatie: Controleer of andere onderzoekers de resultaten hebben gerepliceerd.
Recentheid: Blijf op de hoogte van recentere onderzoeken die de bewering ondersteunen of weerleggen.
Omvang en steekproefgrootte: Overweeg de omvang van het onderzoek en de representativiteit van de steekproef.
Belangenconflicten: Identificeer mogelijke belangenconflicten die de objectiviteit kunnen beïnvloeden.
Publicatie in peer-reviewed journals: Geef voorkeur aan informatie uit peer-reviewed tijdschriften voor kwaliteitsborging.

Door deze overwegingen serieus te nemen, kunnen lezers kritisch denken en betrouwbare bronnen gebruiken bij het evalueren van beweringen over psychologische effectiviteit op sociale media.

Ethische verantwoordelijkheden

Een toegepaste psycholoog dient tijdens onderzoek te handelen in overeenstemming met ethische principes om de integriteit en het welzijn van de deelnemers te waarborgen. Belangrijke aandachtspunten binnen de ethiek voor een toegepaste psycholoog zijn:

Verantwoordelijkheid: De psycholoog heeft de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat het onderzoek zorgvuldig is ontworpen en uitgevoerd. Dit omvat het beschermen van de deelnemers tegen mogelijke schade en het waarborgen van de nauwkeurigheid van de resultaten.
Deskundigheid: Een toegepaste psycholoog moet handelen binnen het kader van zijn of haar competenties en expertise. Het is van essentieel belang om de grenzen van de eigen competentie te erkennen en alleen taken uit te voeren waarvoor men adequaat is opgeleid.
Integriteit: Eerlijkheid en transparantie zijn cruciaal. De psycholoog moet eerlijke en nauwkeurige informatie verstrekken over het onderzoek, inclusief eventuele belangenconflicten, om een integere benadering te waarborgen.
Respect: Respect voor de waardigheid, privacy en autonomie van de deelnemers is van groot belang. Dit omvat het vermijden van discriminatie en het waarborgen van gelijkwaardige behandeling.

Daarnaast is informed consent een fundamenteel ethisch principe. Dit houdt in dat deelnemers voorafgaand aan deelname volledig geïnformeerd moeten worden over het doel, de procedures, de risico's en de voordelen van het onderzoek. Deelnemers moeten vrijwillig en met begrip instemmen voordat ze deelnemen, en ze moeten op elk moment het recht hebben om zich terug te trekken zonder repercussies. Informed consent waarborgt ethische transparantie en respecteert de autonomie van deelnemers.