Stemmingsstoornis onder de jeugd

Stemmingsstoornissen bij kinderen en adolescenten kunnen significante invloed hebben op hun ontwikkeling en dagelijks functioneren. Deze stoornissen kunnen uiteenlopen van depressie tot bipolaire stoornissen, met symptomen die variëren in ernst en impact. Het is essentieel om deze aandoeningen te herkennen en te behandelen om de ontwikkelingsopgaven van kinderen en jongeren niet te hinderen. Hier bespreken we hoe normale emotionele ontwikkeling eruit ziet in vergelijking met de uitdagingen die stemmingsstoornissen met zich meebrengen.

Emotionele Ontwikkeling en Stemmingsstoornissen

Emotionele ontwikkeling is een cruciaal aspect van de groei bij kinderen en adolescenten. Het omvat het leren herkennen en reguleren van emoties, het ontwikkelen van zelfbewustzijn en het vormen van een gezond zelfconcept en zelfevaluatie. Wanneer deze ontwikkeling wordt verstoord door stemmingsstoornissen, kunnen kinderen en jongeren moeilijkheden ondervinden in hun sociale, academische en persoonlijke leven.

Invloed van Stemmingsstoornissen op de Normale Ontwikkeling

Stemmingsstoornissen kunnen een diepgaande impact hebben op de normale emotionele en sociale ontwikkeling. Kinderen met dergelijke stoornissen kunnen problemen ondervinden in het meedoen met leeftijdsgenoten, het handhaven van academische prestaties, en het ontwikkelen van een gezond zelfbeeld. Het onderscheid tussen normale emotionele schommelingen en stemmingsstoornissen is cruciaal voor tijdige interventie en ondersteuning.

Video: Ernstig depressieve jongeren, dementerenden met GPS-kastje

Kijk op NPO

Ekman, Universele Emoties en Kinderontwikkeling

In de ontwikkeling van kinderen speelt het leren herkennen en uitdrukken van emoties een essentiële rol. Paul Ekman, een vooraanstaand onderzoeker op het gebied van emoties, onderscheidde zes basisemoties die universeel zijn: blijdschap, verdriet, angst, boosheid, verrassing, en walging. Deze emoties, die in alle culturen herkenbaar zijn, vormen een fundament in de emotionele ontwikkeling van kinderen. Ekman's werk, inclusief het Facial Action Coding System (FACS), benadrukt hoe deze emoties fysiologisch tot uitdrukking komen. Tegenwoordig wordt vaak verachting als een zevende basisemotie beschouwd. Het leren herkennen en begrijpen van deze emoties is cruciaal voor de sociale en emotionele ontwikkeling van kinderen.

Afbeelding van de 6 basisemoties volgens Ekman

De afbeelding, afkomstig van een tweet van Ekman zelf, toont de 6 basisemoties volgens zijn cross-cultureel onderzoek.

Signalen en Symptomen van Stemmingsstoornissen per Leeftijdsfase
Leeftijdsfase Signalen van Stemmingsstoornissen Specifieke Symptomen
Babyfase (0 tot 1 jaar)
  • Voortdurend en overmatig huilen
  • Significante problemen met slaapritme
  • Prikkelbaarheid en onrust
  • Weinig of geen reactie op troostpogingen
  • Veranderingen in eetlust en voedingspatronen
Peuter en Kleutertijd (1 tot 4 jaar)
  • Terugval in taal- of motorische vaardigheden
  • Frequente en intense woedeaanvallen
  • Teruggetrokken gedrag
  • Veranderingen in slaap- en eetgewoonten
  • Zichtbare angst of verdriet
Basisschoolleeftijd (4 tot 12 jaar)
  • Plotse verandering in schoolprestaties
  • Vermijden van vrienden en activiteiten
  • Veelvuldig verdrietig of humeurig
  • Zelftwijfel en negatief zelfbeeld
  • Lichamelijke klachten zonder medische oorzaak
Adolescentie (12 tot 18 jaar)
  • Sociale isolatie
  • Extreme stemmingswisselingen
  • Slaapproblemen
  • Symptomen van eetstoornissen
  • Zelfbeschadigend gedrag

Stemmingsstoornissen Algemeen

Deze content wordt ook gebruik bij Psychiatrie voor volwassen

Psychiatrie volwassen

Stemmingsstoornissen

Stemmingsstoornissen zijn psychische aandoeningen die primair de emotionele toestand van een persoon beïnvloeden. Ze kunnen worden onderverdeeld in unipolaire stoornissen, waarbij de stemming voornamelijk in één emotionele richting (zoals depressie) neigt, en stemmingswisselingstoornissen, waarbij de stemming tussen manie en depressie schommelt.

Unipolaire Stoornissen

Overzicht Unipolaire Stoornissen
Stoornis Korte Beschrijving Prevalentie
Depressieve Episode Een periode van intense depressie die het dagelijks functioneren beïnvloedt. Ongeveer 5%
Dysthyme Stoornis Een chronische vorm van depressie met minder ernstige, maar langdurige symptomen. 1-3%
Premenstruele Stemmingsstoornis Stemmingswisselingen en depressieve symptomen die optreden in de aanloop naar de menstruatie. 5-8%

Stemmingswisselingstoornissen

Overzicht Stemmingswisselingstoornissen
Stoornis Korte Beschrijving Prevalentie
Bipolaire Stoornis Wisselingen tussen manische en depressieve episodes. Ongeveer 2.8%
Cyclothyme Stoornis Mildere vorm van bipolaire stoornis met minder extreme stemmingswisselingen. 0.4-1%

Depressie zonder Manie of Hypomanie

Depressie, in de context van unipolaire stoornissen, kenmerkt zich door het ontbreken van manische of hypomanische episodes. Dit betekent dat de persoon langdurige periodes van depressie ervaart zonder de 'hoogtes' van manie.

Kenmerken van Depressie

Veelvoorkomende Kenmerken van Depressie
Kenmerk
Langdurige gevoelens van verdriet en hopeloosheid
Verlies van interesse in plezierige activiteiten
Veranderingen in eetlust en slaappatronen

Risicofactoren voor depressie omvatten genetische aanleg, persoonlijke geschiedenis van geestelijke gezondheidsproblemen, ernstige chronische ziekten, en stressvolle levensgebeurtenissen. Seizoensgebonden depressie, die optreedt in bepaalde tijden van het jaar (meestal winter), en dysthymie, een mildere maar langdurige vorm van depressie, zijn ook belangrijke aspecten van unipolaire stemmingsstoornissen. Premenstruele stemmingsstoornis betreft stemmingswisselingen en depressieve symptomen die optreden in de aanloop naar de menstruatie.


Video: Depressie

Kijk op NPO

Bipolaire Stoornis

Bipolaire stoornis wordt gekenmerkt door extreme wisselingen in stemming, energie en activiteitenniveau. Deze wisselingen bestaan uit manische en depressieve episodes.

Manische Episodes

Tijdens een manische episode ervaart iemand een abnormaal verhoogde stemming, energie en activiteit. Personen kunnen zich overmoedig voelen, hebben vaak een verminderde behoefte aan slaap, en kunnen impulsieve beslissingen nemen.

Depressieve Episodes

Depressieve episodes kenmerken zich door gevoelens van diepe droefheid, hopeloosheid, en een verlies van interesse in plezierige activiteiten. Deze episodes kunnen leiden tot significante verstoringen in het dagelijks leven.

De prevalentie van bipolaire stoornis is ongeveer 2.8% volgens het National Institute of Mental Health.

Cyclothyme Stoornis

Cyclothyme stoornis is een mildere vorm van bipolaire stoornis. Volgens de DSM-5 moet iemand gedurende ten minste twee jaar (een jaar bij kinderen en adolescenten) perioden van hypomanische symptomen en perioden van depressieve symptomen hebben ervaren die niet voldoen aan de criteria voor een manische of depressieve episode.


Video: Bipolaire stoornis

Kijk op NPO

Factoren bij Depressieve Stoornissen

Depressieve stoornissen kunnen ontstaan door een combinatie van genetische, biologische, omgevings- en psychologische factoren. Stress speelt een belangrijke rol, net als biochemische factoren zoals onevenwichtigheden in neurotransmitters. Bij bipolaire stoornissen zijn genetische factoren vaak significant.

Psychologische Perspectieven en Behandelingen

Psychodynamisch Perspectief

Vanuit dit perspectief worden stoornissen gezien als het resultaat van onopgeloste conflicten en invloeden uit de kindertijd. Behandelingen kunnen psychoanalyse en praattherapieën omvatten.

Humanistisch Perspectief

Dit perspectief benadrukt persoonlijke groei en zelfverwezenlijking. Behandelingen kunnen cliëntgerichte therapie en gestalttherapie omvatten.

Leertheorie Perspectief

Stoornissen worden gezien als aangeleerd gedrag. Behandelingen kunnen gedragstherapie en cognitieve gedragstherapie (CGT) omvatten.

Cognitief Perspectief

Dit perspectief richt zich op negatieve en irrationele gedachtepatronen. CGT is een veelgebruikte behandelmethode.

Doe het zelf!

Hier kan je de depressie test doen