Eetstoornissen
Eetstoornissen zijn ernstige aandoeningen die iemands eetgedrag sterk verstoren. Mensen met eetstoornissen kunnen geobsedeerd raken door voedsel, gewicht en lichaamsvorm. Enkele veelvoorkomende eetstoornissen zijn eetbuistoornis, boulimia nervosa en anorexia nervosa, waarbij de laatste minder vaak voorkomt maar zeer ernstig is nimh, n.d..
Prevalentie per Geslacht en Leeftijd
| Leeftijdsgroep | Vrouwen | Mannen | Bron |
|---|---|---|---|
| 13-18 jaar | 3.8% | 1.5% | nimh, n.d. |
| 18-29 jaar | 1.4% | 0.8% | nimh, n.d. |
| 30-44 jaar | 1.1% | 0.8% | nimh, n.d. |
Anorexia Nervosa
Anorexia nervosa, of uithongeringsziekte, is een stoornis waarbij iemand extreem weinig eet, wat leidt tot een zeer laag lichaamsgewicht. Mensen met anorexia zijn vaak bang om aan te komen en hebben een vertekend beeld van hun lichaam, waarbij ze zichzelf te dik vinden, zelfs als ze ernstig ondervoed zijn nimh, n.d.. Het kan leiden tot gevaarlijke situaties en zelfs de dood. Veel voorkomende symptomen zijn bloedarmoede en cardiovasculaire complicaties. Er is ook een hoge prevalentie van comorbiditeit met psychische stoornissen zoals angststoornissen nimh, n.d.. Behandeling wordt gezocht door ongeveer een derde van de volwassenen met anorexia nimh, n.d..
Boulimia Nervosa
Bij boulimia nervosa heeft iemand terugkerende eetbuien gevolgd door gedrag om deze te compenseren, zoals braken of overmatig sporten. Mensen met boulimia kunnen een normaal gewicht hebben, maar zijn vaak intens ontevreden over hun lichaam en bang om aan te komen nimh, n.d.. Symptomen kunnen menstruatiestoornissen omvatten, en er is een sterke correlatie met psychische stoornissen nimh, n.d.. Behandeling wordt gezocht door ongeveer 43% van de volwassenen met boulimia nimh, n.d..
Eetbuistoornis (Binge Eating Disorder)
Eetbuistoornis is herkenbaar aan regelmatige overmatige eetbuien zonder compenserende maatregelen zoals braken of excessief sporten. De DSM-5 criteria voor deze stoornis vereisen dat een persoon gemiddeld minstens één keer per week gedurende drie maanden eetbuien heeft. Deze episodes gaan vaak gepaard met gevoelens van schuld of somberheid na de eetbui. De stoornis begint vaak tijdens de jongvolwassenheid, tussen 18 en 24 jaar, en kan geassocieerd zijn met depressie. Vrouwen zoeken over het algemeen eerder hulp dan mannen. In Nederland wordt geschat dat ongeveer 160.000 mensen aan BED lijden.
Obesitas
Obesitas, gekenmerkt door overmatige vetophoping, wordt vaak gedefinieerd met een Body Mass Index (BMI) van 30 of hoger. De prevalentie van obesitas is sinds 1975 bijna verdrievoudigd. In 2016 hadden wereldwijd meer dan 1,9 miljard volwassenen overgewicht, waarvan meer dan 650 miljoen obees waren. Obesitas leidt tot meer sterfgevallen dan ondergewicht en is een risicofactor voor chronische ziekten zoals hartziekten, diabetes, ademhalingsproblemen en bepaalde vormen van kanker (World Health Organization, 2021).
BMI wordt berekend door het gewicht van een persoon in kilogrammen te delen door het kwadraat van zijn lengte in meters (kg/m2). Een BMI van 25 of hoger wordt beschouwd als overgewicht en een BMI van 30 of hoger als obesitas (World Health Organization, 2021). Vetcellen spelen een cruciale rol in het reguleren van het hongergevoel en energiebalans in het lichaam. Wanneer deze cellen in grootte toenemen, kunnen ze de hormonale signalen die ons hongergevoel regelen, beïnvloeden.
| Leeftijdsgroep | Matig overgewicht (%) | Ernstig overgewicht (obesitas) (%) | Bron |
|---|---|---|---|
| 18 tot 30 jaar | 21,7 | 8,6 | CBS, RIVM |
| 30 tot 40 jaar | 34,5 | 11,4 | CBS, RIVM |
| 40 tot 50 jaar | 34,9 | 16,7 | CBS, RIVM |
| 50 tot 55 jaar | 41,1 | 15,6 | CBS, RIVM |
| 55 tot 65 jaar | 41,4 | 18,5 | CBS, RIVM |
| 65 tot 75 jaar | 42,7 | 17,5 | CBS, RIVM |
| 75 jaar of ouder | 39,9 | 13,1 | CBS, RIVM |
Sociale en Biologische Factoren
Eetstoornissen kunnen ontstaan als een copingmechanisme om controle te krijgen over een aspect van het leven. Ze gaan vaak gepaard met andere psychische stoornissen zoals OCD of depressie. Perfectionisme is een veelvoorkomende trek bij mensen met eetstoornissen. Er kan ook sprake zijn van verstoringen in het hersenmechanisme dat honger en verzadiging regelt, inclusief de rol van serotonine nimh, n.d..
Behandeling van Obesitas
De behandeling van obesitas is complex en omvat vaak een gecombineerde aanpak van dieetveranderingen, verhoogde lichamelijke activiteit en soms medicatie. Het idee van een 'magische pil' voor gewichtsverlies blijft controversieel, en medicijnen zoals ozepam kunnen misbruikt worden voor gewichtsverlies met potentiële gevaren. Het beste resultaat voor gewichtsverlies wordt vaak bereikt door een combinatie van het wijzigen van eetgewoontes en het vergroten van fysieke activiteit.